Door de fractie van GroenLinks is een initiatiefvoorstel ingediend om Assen een Kernenergievrije gemeente ta laten blijven.

Inleiding

Het Kabinet is voornemens om tenminste een nieuwe vergunning af te geven voor de bouw van een tweede kerncentrale in Borssele. Ook zijn er al plannen voor een derde centrale in Borssele en houdt het kabinet de mogelijkheid tot de bouw van een kerncentrale op de Eerste Maasvlakte open. Ook de Eemshaven met zijn Energy Park zijn in de toekomst in beeld voor de bouw van een kerncentrale.

In dit voorstel onderbouwt GroenLinks waarom kernenergie geen oplossing biedt. We doen daarnaast een aantal voorstellen om Assen te vrijwaren van kernenergie, zodat wij als gemeente geen medeverantwoordelijkheid dragen voor de bouw van nieuwe kerncentrales en het langer openhouden van de bestaande kerncentrale in Borssele.

Problematiek

De bezwaren tegen het opwekken van kernenergie zijn nog steeds actueel. Kernenergie zadelt toekomstige generaties voor tienduizenden jaren ongevraagd op met zeer giftig en radioactief afval. In het Duitse Asse lekken vaten met radioactief afval en zien we dat de maatschappelijke kosten nog verder oplopen. Op de zeebodem liggen vaten die nog geborgen moeten worden. De ontmanteling van kerncentrales kost de overheid veel geld. Hetzelfde geldt voor de beveiliging van transporten van materiaal voor kerncentrales en voor opslagplaatsen. Daarbij komt nog eens dat de ontwikkeling van de technologie gesubsidieerd wordt. Alle kerncentrales die nu draaien of in aanbouw zijn worden mede gefinancierd door overheden.

In tegenstellimg tot wat vaak wordt beweerd is kernenergie dure energie. Wind op land is nu al concurrerend qua prijs en windenergie op zee is nog maar een fractie duurder, terwijl windmolens niet leiden tot grote bijkomende maatschappelijke kosten. Nieuwe kerncentrales zijn ook niet nodig om aan de Nederlandse vraag naar energie te voldoen. We bouwen op dit moment energiecentrales voor de export van stroom. Wel betekenen nieuwe kerncentrales een pas op de plaats voor duurzame energiebronnen, zoals wind, zon, biomassa, getijdestroom of winning van energie uit zoet/zoutwater. Een kerncentrale draait namelijk onverschrokken en constant en kan niet flexibel en snel worden bij- of afgeschakeld. Daardoor is kernenergie in de energiemix geen aanvulling op duurzaam opgewekte energie en verdringt het alternatieve energiebronnen.

Uranium is eindig

De grondstof voor het opwekken van kernenergie is uranium. Net als olie en kolen is dit een brandstof met een eindige voorraad. De definitie van duurzame energie is dat de bron (vrijwel) onuitputtelijk is, zoals de zon, de wind of aardwarmte. Uranium is dat niet. Sterker nog, gezien de uraniumbehoefte van landen als de VS, China en India, zijn binnen 50 tot 100 jaar de economisch winbare voorraden uranium op. In de tussenliggende periode zal de prijs verveelvoudigen, waardoor in de nabije toekomst de opwekking van kernenergie niet meer economisch haalbaar is. Zeker niet ten opzichte van duurzame energieopwekkers, waarvan de prijs alleen maar zal dalen. Door de eindigheid van de uraniumvoorraad is kernenergie geen oplossing maar uitstel van executie.

Toch CO2 uitstoot

Hoewel er bij de opwekking van kernenergie in een kerncentrale nauwelijks CO2 vrijkomt, is kernenergie niet zo duurzaam als velen ons willen laten geloven. Bij het totale proces van ontginning van uranium tot de definitieve opslag van het kernafval, lopen de schattingen van diverse onderzoekers uiteen van 80 tot 150 gram per KWh. Dat is lager dan die van kolencentrales, maar nog steeds aanzienlijk. Het is een veelvoud van de uitstoot bij de opwekking uit duurzame methoden. zoals zon en wind.

Het gevaar van opslag

Inherent aan kernenergie door kernsplitsing (kernfusie is nog slechts theorie) is sterk radioactief afval. Dit moet worden opgeslagen is een gecontroleerde en bewaakte omgeving. In Nederland bestaat daar de COVRA in Borssele voor, waar het radioactief afval voor een periode van 100-150 jaar tijdelijk wordt opgeslagen. Wat er daarna mee moet gebeuren is onduidelijk. Men denkt over het algemeen aan ondergrondse opslag. Onderzoek naar opslag in zoutkoepels vindt al vanaf 1976 plaats, maar zonder resultaat. De periode waarin het afval afgeschermd moet worden van de omgeving is duizenden jaren. Nergens ter wereld is er een definitieve opslagfaciliteit voor warmteproducerend hoogradioactief afval.

De periode van bovengrondse opslag lijkt in het huidige West-Europa op het eerste gezicht geen probleem. Maar als we naar de Europese geschiedenis kijken van e laatste honderd jaar -met twee wereldoorlogen – en naar de huidige situatie in de rest van de wereld, ook dichtbij zoals in Oost-Europa, is het alleen maar realistisch om rekening te houden met destabilisatie van de samenleving de komende 50 tot 100 jaar. We kunnen dan ook simpelweg niet garanderen dat kernafval zolang veilig en gecontroleerd kan worden opgeslagen. We stellen onze (klein)kinderen bloot aan extreem onverantwoorde risico’s. Zolang we hier geen oplossing voor hebben pleit GroenLinks er voor om de hoeveelheid kernafval tot het absolute minimum te beperken. Assen kan hier een bijdrage aan leveren en het goede voorbeeld geven door als provinciehoofdstad en eerste gemeente in Drenthe een kernenergievrije gemeente te worden.

Het gevaar van een ongeluk in een kerncentrale of nucleaire installatie.

Alhoewel de kans op een ongeluk met een kerncentrale klein is, zijn de gevolgen zeer extreem en buitenproportioneel. De maatschappelijke kosten van de ramp in Tsjernobyl worden geschat op 430 miljard dollar. In Nederland zijn we slechts voor 1,5 miljard verzekerd voor een kernramp (Bron: Rapport externe kosten kernenergie, CE Delft 2008). Tsjernobyl, Three Mile Island, harrisburg, Windscale en recent Fukushima zijn catastrofes die de volksgezondheid generaties langs ernstig schaden en slachtoffers maken. Het is een illusie te denken dat een kerncentrale absoluut veilig te maken is. Tegen menselijk falen, maar ook tegen terrorisme of sabotage van binnen uit kan men zich nooit volledig wapenen, net als tegen vormen van natuurgeweld. De kans op een ongeval is klein maar de gevolgen zijn zo groot dat ze beter uitgesloten kunnen worden als het nemen van deze risico’s niet volstrekt noodzakelijk is. En dat is het geval: energiebesparing en investeren in duurzame energie zijn veiliger antwoorden op het energie- en klimaatvraagstuk.

Het voorstel.

De gemeente Assen heeft duurzaamheid hoog op de agenda staan. Duurzaamheid en kernenergie zijn niet met elkaar te verenigen. GL wil daarom dat Assen het goede voorbeeld geeft door het grondgebied van Assen uit te roepen tot kernenergievrij gebied. Daarvoor onderneemt de gemeente de volgende acties:

1 Leg de ambitie vast in een verklaring

De gemeente verklaart een kernenergievrije gemeente te zijn.

2 Neem altijd atoomvrije stroom af

De gemeente neemt alleen maar energie af van een aanbieder die gegarandeerd direct en indirect geen kernenergie levert. Dit wordt expliciet opgenomen in het programma van eisen bij een volgende keuze voor energieleverancier.

3 Voer een landelijke lobby

De gemeente roept het Rijk op af te zien van het ontwikkelen van plannen rond de bouw van één of meerdere kerncentrales in Nederland.

4 Sta geen kerncentrale en/of –opslag toe op Asser grondgebied

De gemeente verklaart op voorhand niet mee te willen werken aan opslag of verwerking van kernafval en de mogelijke bouwplannen voor een kerncentrale op haar grondgebied.

5 Weer aanbieders van kernenergie van het net

De gemeente verzoekt, als aandeelhouder, energienetwerkbeheerder Enexis om te onderzoeken of het mogelijk is in de toekomst kernenergie te weren op haar netwerk.

6 Informeer inwoners over duurzame energieleveranciers

De gemeente gaat haar inwoners informeren over dit initiatief en geeft ze informatie over welke energie-aanbieders kernenergievrij werken. Dit wordt meegenomen als onderdeel van de huidige communicatie- en educatieprojecten van de gemeente met betrekking tot duurzaamheid.

7 Roep andere gemeenten op hetzelfde te doen

De gemeente doet een oproep naar alle andere gemeentes en provincies in Nederland om hetzelfde te doen.

Slot

Als Assen zich als gemeente kernenergievrij verklaart in navolging van Amsterdam en Rotterdam, dan is dat een goed begin, maar om het initiatief echt kracht te geven is er meer nodig. Daarom zal hetzelfde voorstel worden ingediend in andere gemeenten.

GroenLinks hoopt dat veel gemeenten kernenergie vrij zullen worden, zodat het draagvlak voor het bouwen van nieuwe kerncentrales verdwijnt en de initiatiefnemers en voorstanders van kernenergie zich zullen wenden tot de opwekking van echt duurzame energie.